ნეიროფსიქოლოგია გვეუბნება, რომ ჩვენი თავის ტვინი საკმაოდ რთულად ორგანიზებული სტრუქტურაა, რეალურად ადამიანი კი იბადება ყველა მზა სტრუქტურით, მაგრამ დაბადების შემდეგ უმნიშვნელოვანესია, რომ ეს ფუნქციები სტრუქტურულად განვითარდეს, დაიხვეწოს, დიფერენცირდეს. ხშირად მომყავს ხოლმე მაგალითად კუნთთან დაკავშირებული ანალოგია. სპორტსმენის კუნთთა სისტემას და ჩემს კუნთთა სისტემას ვადარებ ერთმანეთს. რა არის განსხვავება? სტრუქტურულად ორივეს გვაქვს ეს ყველაფერი, მაგრამ სპორტსმენის კუნთები ბევრად უფრო დახვეწილი, მოქნილი და ძლიერია და ბევრად უფრო მეტის გაკეთების შესაძლებლობას აძლევს მას, იმიტომ, რომ ის მიზანმიმართულად ავარჯიშებს მათ. შესაბამისად, თავის ტვინსაც სჭირდება ვარჯიში;

რამდენიმე თაობის წინ, თუ კლასში მიუღებლად მოიქცეოდით, საჯდომზე წკეპლით ან სახაზავით დარტყმას მიიღებდით და, დიდი ალბათობით, სახლში ჩალურჯებებით დაბრუნდებოდით. თუმცა, შეიძლება დასჯა ამით არ ამოწურულიყო. სავარაუდოდ, სახლში მტკივნეული ცემა გელოდათ. საბედნიეროდ, დღევანდელი სტანდარტები მეტად ითვალისწინებს ბავშვს. ბევრი მშობელი უარს ამბობს საჯდომზე ცემით დასჯის თუ ყველა ფორმაზე არა, უმრავლესობა მათგანზე მაინც. სკოლაში ცემით დასჯა – მიუხედავად იმისა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების ორმოცდაათივე შტატში ჯერ კიდევ არ აუკრძალავთ – განწირულია მომავალში წარმატებისთვის. თუმცა, ბევრი მასწავლებელი, მოსწავლე და მზრუნველი პირი დარწმუნებულია იმაში, რომ

ჩვენს სახლებში ჩუმი ტრაგედია ვითარდება, რომელიც ჩვენს მთავარ ძვირფასეულობას − ბავშვებს − ეხება. ჩვენი ბავშვები გამანადგურებელ ემოციურ მდგომარეობაში იმყოფებიან. უკანასკნელი 15 წლის მანძილზე ჩატარებული კვლევების ანალიზის საფუძველზე, მკვლევრები საგანგაშო და ყურადსაღებ სტატისტიკურ მონაცემებს გვთავაზობდნენ, რომლებიც ბავშვთა ასაკში ფსიქიკური აშლილობების ეპიდემიამდე გამძაფრებულ მონაცემებს გვაწვდიდნენ. სტატისტიკა არ ტყუის: 5 ბავშვიდან 1 ბავშვს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა აქვს. 43% – ით გაიზარდა ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტიურობის აშლილობის გამოვლენის სიხშირე. მოზარდობის ასაკში დეპრესიის გამოვლენის სიხშირე 37% – ით გაიზარდა. 200% – ით გაიზარდა 10 –

გამოწვევები, სირთულეები და რეგრესული პერიოდი ყველას ცხოვრებაში გარდაუვალია. მასთან გამკლავება თითოეულ ინდივიდს მოუწევს, თუმცა, ჩვენ შეგვიძლია დავეხმაროთ ბავშვებს, რომ შედარებით უმტკივნეულოდ, უშფოთველად დაძლიონ სირთულეები და კრიტიკულ ვითარებაშიც კი შეინარჩუნონ სიმშვიდე. ყოველდღიურ საზრუნავზე, შვილის საშინაო დავალებებზე და სკოლაში მიღებულ ქულებზე ფიქრის გამო მშობლებს ხშირად ავიწყდებათ, რომ ბავშვები შესაძლოა ვერ ავითარებდნენ სათანადო ფსიქიკურ უნარებს, რომლებიც მათ პასუხისმგებლიან, გაწონასწორებულ და ბედნიერს მოზარდებად ქცევაში შეუწყობს ხელს. აღნიშნული უნარების გამომუშავებას კი, ერთი მხრივ, ბავშვის ხასიათის სიმტკიცის, ხოლო მეორე მხრივ, მათი მაქსიმალური პოტენციალის გამოვლენის უზრუნველყოფა შეუძლია.

მშობელმა ბავშვის აღზრდისას თავიდანვე უნდა მისცეს შესაძლებლობა, გამოკვეთოს საკუთარი ინტერესები. ამისთვის საჭიროა, რომ დღეში თუნდაც ერთი საათი დაუთმოს მასთან საუბარს, მასთან უშუალო კონტაქტს. საქართველოში არის ასეთი ტერმინი „სოციალურად ობოლი ბავშვი“. ესაა კატეგორია, ვისი მშობლებიც ძირითადად საზღვარგარეთ არიან და შვილებს ეკონტაქტებიან ინტერნეტით;  ასეთ ბავშვებს აქვთ მშობლის დეფიციტი. შესაძლოა მას ეკონომიკურად ყველაფერი მოგვარებული აქვს – მაღალი ხარისხის ტანისამოსი, კერძო სკოლა, მაგრამ ყველაზე მთავარი აკლია – მშობელთან ურთიერთობა. ემოციური ინტელექტი სწორედ  ოჯახიდან ყალიბდება – როგორ მისმენენ, როგორ მაღიარებენ, როგორ მითანაგრძნობენ, როგორი ურთიერთობები აქვთ, კონფლიქტებს როგორ აგვარებენ. ასე სწავლობს ბავშვი ცხოვრებას. ცნობილი ამბავია, რომ ჩვენი ემოციური ინტელექტი ჩვენი წარმატების საწინდარიცაა.

სასკოლო მზაობის პროგრამაზე გადასვლა ბევრი ბავშვისთვის გამოწვევებითაა სავსე. საბავშვო ბაღიდან სასკოლო მზაობის პროგრამაზე გადასვლა ბავშვებისთვის ბევრი გამოწვევითაა სავსე. იმ შემთხვევაში, თუ თქვენი შვილი რამდენიმე წლის მანძილზე საბავშვო ბაღში დაგყავდათ, სავარაუდოდ, ის თქვენთან განშორებისგან გამოწვეულ ძლიერ შფოთვას განიცდის: ის იცნობდა მასწავლებლებს, შენობას, დღის განრიგსა და ქცევის წესებს. შესაძლოა, თქვენი შვილის ბევრი მეგობარი სხვადასხვა მიმართულებით აგრძელებდეს განვითარებას. შესაძლოა, თქვენი შვილი რამდენჯერმე მაინც ყოფილა სასკოლო მზაობის პროგრამის განმახორციელებელ ახალ ბაღში და შენობასაც კი შფოთვა აღუძრავს მასში. შესაძლოა, თქვენ ხშირად იმყოფებით ახალ ბაღთან ახლოს

რომელ მშობელს არ უგრძვნია თავი დამნაშავედ იმ ფეხბურთის თამაშებისა და საფორტეპიანო სოლოკონცერტების გამოტოვების გამო, რომლებშიც მისი შვილი მონაწილეობდა? როდესაც სამუშაო გრაფიკი მოულოდნელად იცვლება ან კლიენტთან გაუთვალისწინებელი ვიზიტი მოგვეთხოვება, ბუნებრივია, რომ ჩვენი პატარის დაზარალებაზე ვღელავთ. თუმცა, როგორ მოქმედებს ჩვენი სამუშაო ჩვენი ბავშვების ცხოვრებაზე? დაახლოებით ორი ათწლეულის წინ, ერთ – ერთ კვლევაში მე და დრექსელის უნივერსიტეტის წარმომადგენელმა – ჯეფ გრინჰაუსმა, ბიზნესში დასაქმებული დაახლოებით 900 25 – დან 63 წლამდე ადამიანი გამოვიკითხეთ, სამუშაოსა და ოჯახურ ცხოვრებას შორის კავშირი გამოვავლინეთ და აღმოვაჩინეთ, რომ ეს

როდესაც ურთიერთობის ფსიქოლოგიაზე ვსაუბრობთ, უნდა დავიწყოთ ადამიანის ადრეული ასაკიდან და ბავშვებთან ურთიერთობით. ალბათ გაგიგონიათ სიტყვები _ აუტიზმი და აუტისტური სპექტრი. უნდა ვიცოდეთ, რომ ადრეულ ასაკში ბავშვი თავისთავად გადის განვითარების ასეთ სტადიას _  როცა ის თავის ფანტაზიებში იკეტება, საკუთარ თავს ელაპარაკება, თავისთვის თამაშობს და გარემოსთან ნაკლები კონტაქტი აქვს; ეს ბუნებრივია და არაფერი აქ საშიში არ არის. მეორე საყურადღებო მომენტი – გამოვლინებები უფრო გამძაფრებულია და ამაში მშობლების „წვლილიცაა“, რადგან 6 თვის ბავშვს უკვე აჩეჩებენ მობილურს (მე მინახავს, რომ 1 წლის ბავშვი უკვე ფლობს მობილურს _

შესაძლოა ფიქრობდეთ, რომ ბავშვის ცხოვრებაში მშობლისა და მასწავლებლის როლი განსხვავებულია. სინამდვილეში, მშობელი შვილისთვის პირველი მასწავლებელია. ყოველდღიური რუტინა საუკეთესო შესაძლებლობას იძლევა ბავშვის გონებრივი განვითარებისთვის. იქამდე, სანამ ისინი თავად შეძლებენ კითხვას, წიგნის სიყვარულს მშობლისგან სწავლობენ. მათი წიგნიერება პატარა ასაკიდანვე იწყება და დროთა განმავლობაში ღრმავდება. თუმცა, წიგნის გარდა, არსებობს სხვა შესაძლებლობებიც, რომელთა დახმარებითაც მათი ცნობიერების ამაღლებას პატარა ასაკიდანვე შევძლებთ. ამ სტატიაში სამ მათგანს განვიხილავთ. ამბის თხრობა საუბრის დაწყება ბავშვებისთვის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი და, ამავდროულად, რთული პროცესია. ამ დროს, მშობლის ჩართულობისა და მხარდაჭერის როლი