ტექსტში შეგხვდებათ სპოილერები. Netflix-ის მინი-სერიალი „მოზარდობა“ (Adolescence) დეტექტივი არ არის, აქ გაუთქმელ საიდუმლოს, ამოუხსნელ დანაშაულს, შოკისმომგვრელ მოულოდნელობას ვერ შეხვდებით. პირველივე ეპიზოდის ბოლოს უკვე ყველაფერი ნათელია – ჯეიმი მილერმა მოკლა კეტი ლეონარდი, მისი თანატოლი გოგონა. ვიდეოჩანაწერში ყველაფერი ჩანს, კადრებს უყურებს დამნაშავე – თინეიჯერი ბიჭი, მამამისიც. პოლიციას უტყუარი მტკიცებულებები აქვს. საკითხავი აღარაა „ვინ“ – მთავარი კითხვაა „რატომ?“ სერიალი ერთ კონკრეტულ პასუხს არ გვთავაზობს. „მოზარდობა“ ანგრევს დამნაშავის ცნებას, ჟანრის კანონიკას. ამ ისტორიაში კონკრეტული ანტაგონისტი არ არსებობს, ყველაფერი ბევრად უფრო ჩახლართული და გაუგებარია. დანარჩენი

ბავშვების ფსიქიკური კეთილდღეობა, მეტწილად დამოკიდებულია გარემოზე, სადაც მათი ყოველდღიურობა მიმდინარეობს. ადამიანს ვერ განვიხილავთ სოციუმისგან გამოცალკევებულ ინდივიდად, რომელზეც არსებული მოვლენები გავლენას არ მოახდენს. ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკური და სოციალური პროცესები ქრონიკული სტრესის  გამომწვევი ხდება. ასეთ სიტუაციაში მშობლისთვის განსაკუთრებით რთულია შეინარჩუნოს ფსიქიკური წონასწორობა და თან იზრუნოს, შექმნას ემოციურად უსაფრთხო და სტაბილური გარემო ბავშვებისათვის. არასრულწლოვანები, საზოგადოების მოწყვლად ფენას წარმოადგენენ, რომლებიც კრიზისულ სიტუაციაში, ემოციურად მნიშვნელოვანი ზრდასრულების მხრიდან, მხარდაჭერას და უსაფრთხოების განცდის უზრუნველყოფას განსაკუთრებულად საჭიროებენ.  ასეთ დროს ბავშვებს შესაძლოა დაეუფლოთ სხვადასხვა რთულად განცდადი ემოციები, როგორიც არის

ყველა ადამიანი ცხოვრების გარკვეულ ეტაპზე ერთხელ მაინც დგება მენტალური ჯანმრთელობის სირთულეების წინაშე. ეს არ მოიაზრებს მხოლოდ მწვავე გამოვლინებებს, არამედ არსებული სპექტრი საკმაოდ ფართოა და შეიძლება მოიცავდეს, როგორც მენტალური ჯანმრთელობის ისეთ სირთულეს, როგორიც არის კლინიკური სურათი, ასევე ცხოვრებისეული სირთულეებისგან გამოწვეულ პრობლემებს. მაგალითად, შესაძლებელია არსებობდეს შფოთვის და დეპრესიის სიმპტომები, მაგრამ არ იყოს სახეზე შფოთვითი ან დეპრესიული აშლილობა. მენტალური ჯანმრთელობა იგივეა, რაც ფსიქოლოგიური, ან ფსიქიკური ჯანმრთელობა. როდესაც გვეკითხებიან, – „როგორ ხარ?“, ეს არ უკავშირდება პასუხს მხოლოდ ფიზიკურ ჯანმრთელობაზე. ეს შეკითხვა ამავდროულად მოიაზრებს, თუ

იმდენი რამე მაქვს სათქმელი მიჭირს ვთქვა „რამე“… დღეს 2 აპრილია, აუტიზმის შესახებ ცნობადობის ამაღლების დღე. მინდა მოვახერხო ვთქვა „რამე“ ჩემს მეგობრებზე, რომლებსაც აუტისტური სპექტრის აშლილობა აქვთ. არავის არაფერს მოვუწოდებ, რადგან მოწოდებები ხშირად გვაშორებს ამ მოწოდებების მიზანს, იმ ხიბლს, რაც შეიძლება სინამდვილემ მოგვცეს. ცოტა ხნით, ვეცდები გავხდე თქვენ, ჩემო მეგობრებო: გამოგიცდიათ, როცა ვერ ხვდებით სხვა რას გეუბნებათ ან თქვენი საუბრის არ ესმის სხვას სწორად? – მე შეიძლება უფრო მძაფრად და ხშირად მქონდეს ეს გრძნობა. გამოგიცდიათ, მარტო ყოფნის ძლიერი სურვილი, როცა დამღლელი

1) დაღლილობა გადაღლილი ბავშვები უფრო მეტად ავლენენ რთულ ქცევას, ვიდრე დასვენებულები. შესაბამისად, დაღლილობის, როგორც რთული ქცევის ერთ-ერთ გამომწვევ ფაქტორად განსაზღვრა სრულიად ლოგიკურია. უფროსებიც კი, დაღლილობისას საკუთარი თავის ყველაზე ცუდი ვერსიები ვართ. აუცილებელია დავრწმუნდეთ, რომ ბავშვი საკმარისად იძინებს და ისვენებს, რაც პირველი ნაბიჯია რთული ქცევის შესამცირებლად. 2) შიმშილი დაღლილობის მსგავსად, შიმშილიც რთული ქცევის მაპროვოცირებელ ფაქტორად შეგვიძლია განვიხილოთ. მაგალითად, ხშირია, როცა ბავშვი სკოლის შემდეგ ავლენს რთულ ქცევას, რადგან მშიერია, ან იმ დროს, როცა ერთი კვებიდან მეორემდე შუალედი ხანგრძლივია, რაიმე მიზეზის გამო. ბავშვების

ემპათია მოიცავს განსხვავებული პერსპექტივების აღქმასა და სხვა ადამიანების დაფასებას. ეს არის თანაგრძნობა, თანაგანცდა. შეუძლია თუ არა მშობელს ბავშვში ემპათიის გაღვივება? ქვემოთ ჩამოთვლილია რამდენიმე რჩევა, რომლებიც დაფუძნებულია კვლევებსა თუ პრაქტიკულ შრომებზე. 1. გამოხატეთ თანაგრძნობა თქვენი შვილის მიმართ და ასევე, აჩვენეთ სხვების თანაგრძნობის მაგალითი. ბავშვები ემპათიას ჩვენზე დაკვირვებით სწავლობენ და იმასაც აკვირდებიან, ჩვენ თვითონ რამდენად ვართ მათ მიმართ თანამგრძნობები. ეს განცდა მათში აყალიბებს ნდობას და განამტკიცებს უსაფრთხო ურთიერთკავშირს. ასეთი ტიპის მიჯაჭვულობა არის საკვანძო იმისთვის, რომ მათ გაიაზრონ და გაიზიარონ ჩვენი ქცევის მოდელი,

კითხვის სიყვარული ბავშვებისათვის ადვილი მისაღწევი არ არის, ბავშვები საკმაოდ რთულ პირველ ეტაპს გადიან კითხვის სწავლის დროს, რაც დიდ ძალისხმევასა და მუშაობას საჭიროებს, როგორც ბავშვის, ასევე მშობლისა თუ მასწავლებლის მხრიდან. მას შემდეგ, რაც ეს რთული ეტაპი გადაილახება, კითხვის საშუალებით ბავშვი უამრავი ჯადოსნური და ზღაპრული კარის შეღებას შეძლებს, რაც მის წარმოსახვის უნარს ავითარებს. ზოგადად, კითხვის დაწყებას ასაკი არ აქვს და არასოდესაა გვიანი, თუმცა ამ სტატიაში შევეცდებით ადრეულ ეტაპზე კითხვით დაინტერესების სასარგებლო შედეგების გრძელი სიიდან რამდენიმე ყველაზე მნიშვნელოვანი შემოგთავაზოთ: ადრეულ ასაკში კითხვის პროცესთან

რა არის თამაში? − ეს არის სამყაროს შეცნობის საუკეთესო შესაძლებლობა; მომზადებაა რომ შეძლო გაითამაშო როლები, ქცევები, მიიღო კითხვებზე პასუხები, მოდელირება გააკეთო სხვისი ქმედების, საკუთრი დამოკიდებულება ჩამოაყალიბო სიტუაციებთან და მოვლენებთან დაკავშირებით. ხშირად ბავშის თამაში სადიაგნოსტიკო მნიშვნელობის მატარებელიც არის, ვინაიდან იგი აკოპირებს ზრდასრულის თანატოლის, თუ მოზარდის ქცევას. თამაშს უდიდესი ადგილი უკავია შემეცნების პროცესში. სამყაროს შემეცნების თანდაყოლილი უნარია და ეს კარგად ჩანს ბავშის განვითარებაში. როგორ ყალიბდება ბავშვი? ადრეულ ეტაპზე ბავშვი ხელებს, სათამაშოს, უცხო საგნებს იდებს პირში, აღიქვამს ფაქტურებს, გემოს, ტემპერატურას… ამ ფორმით სწავლობს

აქამდე ითვლებოდა, რომ ეს პერიოდი 10-დან 16 წლამდე ასაკს მოიცავს, მაგრამ დღესდღეობით გარდატეხის ასაკის ათვლას 9 წლიდან იწყებენ. თუმცა, მაინც ინდივიდზეა დამოკიდებული, რამდენად აქტიურია მასში შრომისმოყვარეობა და არასრულფასოვნების განცდა. სკოლა შეფასებითი გარემოა, იქ წერენ ნიშნებს, რათა წაახალისონ მოსწავლის შრომა. ხანდახან ბავშვის მიმართ დამოკიდებულება არაჯანსაღად კრიტიკულია, გნებავთ მშობლის და გნებავთ მასწავლებლის მხრიდან. ამას ხსნიან იმ არგუმენტით, რომ კრიტიკულობა შექებაზე მეტად სასარგებლოა მოზარდისათვის. მე ვარ ის თაობა, რომლის მშობლებს მიაჩნდათ, რომ შვილი არ უნდა შეაქო. ის სხვამ უნდა შეაქოს. არის ასეთი ცნობილი

პატარა ასაკში ბავშვები ხშირად უარს ამბობენ საკუთარი სათამაშოების გაზიარებაზე და მათი ნივთების სხვისთვის თხოვებასაც განსაკუთრებით მტკივნეულად განიცდიან. ამ დროს მშობლები პატარების სიძუნწეზე დარდობენ ხოლმე და ცდილობენ, როგორღაც მათ სიკეთისა და ხელგაშლილობისაკენ უბიძგონ. ნოტრ დამის უნივერსიტეტის მიერ ჩატარებული კვლევა „ხელგაშლილობის შესახებ“ ხელგაშლილობას განმარტავს, როგორც „სხვებისთვის თავისუფლად და გულუხვად სიკეთის მიცემას“. მშობელთა უმრავლესობას სურს, თავისი შვილი ასეთი დადებითი თვისების მატარებელი იყოს, მაგრამ ცოტა მათგანმა თუ იცის, რომ ხელგაშლილობა შეიძლება ისეთივე აუცილებელი აღმოჩნდეს ჯანმრთელობისთვის, როგორც ჯანსაღი კვება, ფიზიკური ვარჯიში და სწორი ძილი. როგორ მოქმედებს ხელგაშლილობა ბედნიერებაზე?